مردم روسیه فردا برای انتخاب رئیس جمهور پای صندوقهای رای میروند. انتخاباتی که با حضور ۸ نامزد برگزار میشود اما همه تحلیلگران و ناظران سیاسی بر این عقیدهاند که این انتخابات یک پیروز از پیش مشخص دارد و آن شخص ولادیمیر پوتین رئیس جمهور کنونی روسیه است.
ارزیابی روند تحولات انتخابات روسیه بیانگر اهمیت این انتخابات برای دو طیف است که هر کدام دیدگاه و اهدافی متفاوت را در قبال آن پیگیری میکنند. در یک سوی معادله پوتین قرار دارد. هر چند که او پیروزی خود در انتخابات را امری قطعی میداند اما نحوه برگزاری انتخابات و نتایج آن در قالبی ورای رای آوردن برای او دارای اهمیت است. نکته نخست آنکه برگزاری گسترده انتخابات پاسخی به ادعاهای غرب مبنی بر غیردموکراتیک بودن انتخابات خواهد بود. دوم آنکه رای بالای مردم به پوتین میزان محبوبیت مردمی وی را نشان میدهد که از یک سو زمینه پاسخ قاطعتر پوتین در دور بعدی ریاست جمهوریاش به تحرکات غرب را رقم میزند و از سوی دیگر نمایش چهرهای مردمی و دموکراتیک از پوتین موجب تقویت موقعیت روسیه در سیاست خارجی خواهد شد. اکنون روسیه از برتری در برابر غرب در عرصه مبارزه با تروریسم برای حضور فعالتر در مناطق مختلف جهان از جمله در خاورمیانه بهره میگیرد. در شرایطی که سران بسیاری از کشورهای بزرگ اروپایی و آمریکا از موقعیت مطلوبی در میان افکار عمومی برخوردار نیستند رای بالای مردم به پوتین میتواند مولفهای مثبت برای وی باشد که تاثیر قابل تاملی بر رویکرد سایر کشورها و ملتها به تعامل با روسیه خواهد داشت. در اصل روسیه در کنار دیپلماسی سیاسی از دیپلماسی عمومی نیز برای تحقق اهداف جهانی بهره خواهد برد.
اما در طرف مقابل اروپا و آمریکایی قرار دارند که پیروزی پوتین را قطعی میدانند اما چگونگی برگزاری و نتایج انتخابات را امری مهم در سیاستهای خود در قبال روسیه ارزیابی میکنند. آنها در ماههای اخیر تحرکات بسیاری را در قبال این انتخابات صورت دادهاند که تقویت جریانهای مخالف پوتین، ایجاد فضای ناامنی در مسکو و فشارهای سنگین اقتصادی و حقوق بشری ابعاد این طراحی است. در حالی زیر سوال بردن دموکراتیک بودن انتخابات با برجستهسازی پیروزی دوباره پوتین در جمع گزینههای آنها است که همزمان با فضای منفی علیه روسیه از تحریم گرفته تا بزرگنمایی پرونده قتل جاسوس دو جانبه در انگلیس به دنبال کاهش رای مردم به پوتین هستند.
پایین بودن آرای پوتین فرصتی برای غرب است تا هم انتخابات را زیر سوال ببرد و هم با بهرهگیری از آن، قدرت چانهزنی خود را در تحولات آینده بالا خواهد برد. به هر تقدیر تنش میان روسیه و غرب نمیتواند چندان دوامی آورد و در نهایت طرفین پای میز مذاکره خواهند نشست و در این نقطه است که غرب تلاش خواهد کرد تا کاهش آرای پوتین که نشانه عدم پشتوانه مردمی وی است را مولفهای برای امتیازگیری قرار دهد.
بر این اساس هر چند پیروزی پوتین امری قطعی مینماید اما آنچه در این انتخابات اهمیت بیشتری دارد میزان مشارکت مردمی و آرای پوتین است که بر نقشآفرینی جهانی روسیه و نوع تعاملات یا تقابلهای مسکو و غرب تاثیرگذار خواهد بود.
قاسم غفوری